Hiểu đúng về cân nặng của trẻ

Kì nghỉ Tết dài ngày vừa qua chắc hẳn nhiều mẹ đang nuôi con nhỏ gặp không ít những câu hỏi về chiều cao, cân nặng của con nhỉ. Bé nhà mình có thể gọi là “hơi còi” một chút nên nhận được rất nhiều sự quan tâm từ họ hàng, người thân xung quanh. Cân nặng của trẻ nhỏ giờ đây dường như là chủ đề bất tận không có hồi kết đối với các bậc ông bà, bố mẹ.

Chắc hẳn các mẹ đã được nghe rất nhiều những lời khuyên kiểu: "Bé nhà bà A bụ bẫm lắm, cân nặng X, chiều cao Y như vậy mới là chuẩn, chứ bé nhà mình thế này là đang chậm phát triển rồi, phải uống thêm sữa, thêm thuốc bổ, vitamin gì đi" hoặc "Bé chỉ có X cân thôi là bị suy dinh dưỡng rồi, cho con uống thêm sữa, ăn thêm nhiều vào đi"....Tâm lý chung của người Việt là thích trẻ to béo, mập mạp. Chỉ cần nhìn trẻ con to mập là kết luận trẻ khỏe mạnh, còn nếu trẻ gầy thì sẽ yếu ớt, thiếu chất. Dường như, từ lâu nay các mẹ đã tự làm bác sĩ cho con mình và bác sĩ cho con hàng xóm, nên chỉ cần nhìn vẻ ngoài to - nhỏ là có thể biết trẻ khỏe hay không.

Trước đây khi con mình còn nhỏ, mình luôn cảm thấy rất áp lực mỗi khi nhắc đến chuyện cân nặng của con, còn tự quay ra trách bản thân tại sao chăm con như thế, con cũng ăn được tốt mà con vẫn gầy, chẳng tăng cân nhiều như các bạn khác, hay là con ăn chưa đủ lượng, con thiếu chất gì rồi…Tuy nhiên sau khi cho con đi khám dinh dưỡng, được sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa, cũng như về tìm hiểu thêm các thông tin khoa học mình đã thay đổi suy nghĩ hoàn toàn. Cân nặng là một phần quan trọng đánh giá khả năng tăng trưởng của bé. Nó thể hiện mức độ hấp thu chất dinh dưỡng và mức độ phát triển bình thường của các cơ quan. Đồng thời cân nặng cũng phản ánh trạng thái bệnh lý hay bình thường của bé.

Tuy nhiên, cân nặng của trẻ không phải là yếu tố duy nhất để cho thấy bé không phát triển tốt. Chuẩn cân nặng chỉ là 1 yếu tố trong đánh giá tăng trưởng với hướng dẫn ước lượng trung bình, không mang tính là tuyệt đối. Không phải cứ trẻ to mập là khỏe mạnh, trẻ gầy ốm là kém hấp thu đâu các mẹ nhé. Khi đánh giá sự tăng trưởng ở trẻ nhỏ, các chuyên gia dinh dưỡng không chỉ đánh giá qua cân nặng mà dựa vào rất nhiều yếu tố khác như chiều cao, chế độ ăn của bé, hoạt động thể chất của bé, phản xạ,… do đó cân nặng và chiều cao không phải là yếu tố quyết định là "bé còi hay chậm phát triển".

Nếu bé to béo nhưng hoạt động thể chất kém, chế độ ăn nhiều chất béo, ít chất xơ, phản xạ giao tiếp chưa tốt thì bé chưa phải là em bé thông minh, khỏe mạnh như nhiều người lớn tự "kết luận". Tuy nhiên, một em bé có cân nặng có thể thấp hơn mức trung bình từ 1 - 3 tháng, nhưng chiều cao phù hợp với sự phát triển của bé, chế độ ăn phong phú, phản xạ giao tiếp tốt, hoạt động thể chất tốt thì được xem là em bé khỏe mạnh, thông minh.

Bởi vậy trường hợp trẻ có cân nặng dưới chuẩn, nhưng vào thời điểm đó các chỉ số khác của trẻ đều phát triển và duy trì ổn định thì chứng tỏ trẻ vẫn đang ở mức tăng trưởng tốt. Bố mẹ sẽ thấy con dần dần đạt cân nặng và chiều cao chuẩn nhờ thực phẩm hàng ngày mà không cần biện pháp can thiệp nào.

Chính vì thế, việc so sánh cân nặng của đứa trẻ này với đứa trẻ khác là việc làm hoàn toàn vô nghĩa, bởi mỗi trẻ có sự phát triển và tốc độ phát triển khác nhau.

Nếu các mẹ cảm thấy lo lắng vì việc chậm tăng cân của con thì hãy theo dõi cân nặng trong các tuần liên tiếp nhau để thấy rằng có những tuần bé tăng nhiều, có những tuần tăng rất ít hoặc hầu như không tăng. Còn để biết trẻ kém hấp thu hay không thì bố mẹ cần cho trẻ đi khám và làm xét nghiệm lâm sàng xem trẻ có mắc bệnh lý nào hay không như đường ruột, dạ dày chẳng hạn.

Mình giờ đây đã học được cách bình thản với cân nặng của trẻ và tránh so sánh cân nặng của con mình với “con nhà người ta”. Mỗi đứa trẻ đều có chuẩn phát triển khác nhau cả về cân nặng, chiều cao, trí tuệ. Khi trẻ từ 1 tuổi trở lên, mỗi tháng trẻ có thể chỉ tăng từ 1 - 2 lạng là bình thường. Trung bình 1 năm trẻ có thể chỉ tăng 1kg - 2kg.

Chúng ta cần theo dõi xem sự phát triển về giao tiếp, hoạt động xã hội của trẻ như thế nào. Cần cân bằng dinh dưỡng cho trẻ, ăn đa dạng phong phú thay vì chỉ tập trung vào chất béo, đạm vì có thể ảnh hưởng tới sức khỏe trẻ sau này như tim mạch, tiểu đường, béo phì, gan, thận...